จาก “ความรู้” สู่หมู่บ้านท่องเที่ยว บ้านแม่กำปองตั้งอยู่บนภูเขาสูง ผืนป่ารอบหมู่บ้านป่าเขตร้อน มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทรัพยากรท่องเที่ยวทางธรรมชาติ อันได้แก่ น้ำตก แม่กำปอง น้ำตกธารทอง ตลอดจนสวนเมี่ยงที่ปลูกลดหลั่นไว้ตามไหล่เขา และความสมบูรณ์ของธรรมชาตินั้นเอง ทำให้นักท่องเที่ยวพากันเข้ามาพักผ่อน ชมธรรมชาติของหมู่บ้านมากขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่งผู้นำหมู่บ้าน และชาวบ้านแม่กำปองเปิดหมู่บ้านให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
Read More“ข้าวซ้อมมือ”ที่มีคุณค่าทางอาหารสูง แต่ปัจจุบันคนในชุมชนบริโภคข้าวขาวที่ผ่านการสีจากโรงสีข้าวขาวที่รับจ้างสีทั่วไป หากจะบริโภคข้าวกล้องต้องซื้อจากตลาดทำให้สิ้นเปลืองค่าใช้จ่าย ทั้งที่แต่ละบ้านก็มีการทำนาปลูกข้าวไว้บริโภคกันภายในชุมชน หลังจากโครงการวิจัยสิ้นสุดลง ทำให้คนในชุมชน นำโดยนางวริษา จิตใหญ่ ผู้ใหญ่บ้านแป้นใต้และหัวหน้าโครงการวิจัย เกิดความตระหนักถึงปัญหาที่เกิดขึ้น จึงมีการหารือเรื่องการจัดตั้งโรงสีข้าวของชุมชนที่สามารถสีข้าวได้ทั้งข้าวขาวและข้าวกล้อง
Read Moreหากมองย้อนไปการทำงานชุมชน การพัฒนาท้องถิ่น ทั้งส่วนราชการ องค์กรพัฒนาเอกชนซึ่งมีเทคนิค วิธีการหลากหลาย แล้วแต่องค์กรไหนจะใช้เครื่องมือชนิดไหนในการทำงาน ล้วนแล้วมีเป้าหมายในการพัฒนาคือ “การเพิ่มขีดความสามารถของคนในชุมชนให้เขาได้ริเริ่ม ได้ตัดสินใจด้วยตัวของเขาเอง”2 งานวิจัยท้องถิ่นเป็นเครื่องมือหนึ่งที่ตอบเป้าหมายนั้น เป็นการสร้างโอกาสให้ชาวบ้านได้ใช้เครื่องมือวิจัยทำงานชุมชน นำไปสู่การแก้ปัญหา สร้างการเปลี่ยนแปลง ตามความต้องการของคนท้องถิ่น
Read Moreวันนี้ชุมชนบ้านดง ตำบลนายาง ประกาศตัวเป็นหมู่บ้านปลอดเหล้าในงานศพ 100 % สร้างความภาคภูมิใจให้กับคนในชุมชนที่สามารถเป็นต้นแบบของวิธีการและรูปแบบการเรียนรู้ มีอีกหลาย ๆ โครงการที่ต่อยอดวิธีการคิดจากงานจัดระเบียบสังคม ลดเหล้าในงานศพของหมู่บ้าน เช่นงานด้านสาธารณสุข งานด้านการป้องกันอุบัติภัยจราจร การจัดค่ายพุทธธรรมสำหรับเยาวชนเพื่อเสริมสร้างคุณธรรมจริยธรรมในระดับตำบล เป็นต้น ซึ่งถือว่าชุมชนสามารถใช้กระบวนการคิดและวิเคราะห์ปรับกระบวนท่าเพื่อตอบสนองความเป็นตัวตนที่แท้จริงด้วยความเชื่อมั่นและศรัทธาว่า “ชาวบ้านสามารถจัดรูปแบบและแก้ไขปัญหาของชุมชนได้ด้วยวิธีการที่เหมาะสมและลงตัว” และความเปลี่ยนแปลงที่เห็นชัดเจนคือ ความสมัครสมานสามัคคี และมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นต่อเรื่องราวของหมู่บ้านอย่างจริงจัง จากการลองผิดลองถูก เกิดปัญหาและร่วมกันแก้ไข และคิดสิ่งใหม่ ๆ มาทดแทน ทำให้เกิดความชำนาญทางความคิดและสามารถคิดเป็นระบบได้มากขึ้น
Read Moreบ้านแม่ยางส้าน ในอดีตมีป่าไผ่และป่าต้นน้ำที่อุดมสมบูรณ์ ต่อมาเมื่อคนในชุมชนเริ่มหันมาใช้ประโยชน์หากินจากป่ามากขึ้น มีการสนับสนุนจากภาครัฐให้ปลูกพืชเศรษฐกิจเชิงเดี่ยว จึงทำให้ป่าที่เคยอุดมสมบูรณ์ถูกทำลาย การที่ป่าถูกทำลายอย่างรุนแรง ส่งผลให้หนอนไม้ไผ่ (คิเบาะ) และ กบ (เดะบือ) เริ่มหายไปจากพื้นที่ เพราะไม่มีที่อยู่อาศัย และส่วนหนึ่งได้ถูกชุมชนจับไปบริโภคมากขึ้น เนื่องจากชุมชนได้หันมาให้ความสำคัญต่อเศรษฐกิจในครอบครัว ไม่ค่อยมีความเชื่อเรื่องผีป่าดังในอดีตที่ผ่านมา
Read More