พลันที่ฝนแรกหล่นลงสู่พื้นดินไม่เฉพาะต้นไม้ใบหญ้าที่จะกลับมาชุ่มชื้น ชาวบ้านผาหมอนเองก็ยินดีปรีดา หนุ่มปกาเกอะญอหลายคนจะผละจากแปลงผักและแปลงดอกไม้ หญิงสาววางมือจากกี่ทอผ้า ต่างมุ่งหน้าสู่แปลงนา เพื่อเตรียมพร้อมฤดูทำนาที่หมุนเวียนมาอีกปี ‘หมุนเวียน’ ที่ไม่ใช่ ‘เลื่อนลอย’ นิยามนี้ใช้เวลานานหลายทศวรรษกว่าจะทำให้คนทั่วไปเข้าใจว่ามันมีความหมายที่แตกต่างกัน หมุนเวียน คือ จะกลับมาใหม่เมื่อถึงเวลาที่เหมาะสม ขณะที่ เลื่อนลอย คือการปฏิบัติบางอย่างแบบไร้จุดหมาย นาขั้นบันไดที่ชาวบ้านเพียรพยายามดูแล และกลับมาใช้ใหม่ในทุก ๆ
Read Moreจาก “ความรู้” สู่หมู่บ้านท่องเที่ยว บ้านแม่กำปองตั้งอยู่บนภูเขาสูง ผืนป่ารอบหมู่บ้านป่าเขตร้อน มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทรัพยากรท่องเที่ยวทางธรรมชาติ อันได้แก่ น้ำตก แม่กำปอง น้ำตกธารทอง ตลอดจนสวนเมี่ยงที่ปลูกลดหลั่นไว้ตามไหล่เขา และความสมบูรณ์ของธรรมชาตินั้นเอง ทำให้นักท่องเที่ยวพากันเข้ามาพักผ่อน ชมธรรมชาติของหมู่บ้านมากขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่งผู้นำหมู่บ้าน และชาวบ้านแม่กำปองเปิดหมู่บ้านให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
Read Moreจากชุมชนที่ “ถูกเที่ยว” ลุกขึ้นมาจัดการเรื่องการท่องเที่ยวด้วยตัวเอง ผ่านการทำงานวิจัยภายใต้ชุดประเด็นการท่องเที่ยวโดยชุมชน ตั้งแต่ปี 2544 และใช้กระบวนการวิจัยในการพัฒนาคน พัฒนาพื้นที่ พัฒนาศักยภาพของชุมชน กระทั่งปัจจุบันกลายต้นแบบ “การจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน” ให้กับชุมชนอื่น ๆ อีกหลายพื้นที่
Read Moreเครื่องจักรและเทคโนโลยีทางการเกษตรเป็นเครื่องมือทุ่นแรงสำคัญของเกษตรกร แต่เครื่องจักรและเทคโนโลยีสำเร็จรูปที่ผลิตจากบริษัทใหญ่ ไม่มีรูปแบบให้เกษตรกรเลือกใช้สอยมากนัก อีกทั้งยังมีราคาสูง ไม่ตอบโจทย์การทำเกษตรบนบริบทของพื้นที่ที่มีสภาพภูมิประเทศแตกต่างกัน ‘เครือข่ายช่างชาวนา’ จังหวัดยโสธรต้องการศึกษา หารูปแบบเพื่อพัฒนาเครื่องไม่เครื่องมือการเกษตร เพื่อทุนแรง ลดระยะ และประหยัดเงินในการทำงาน
Read Moreท่ามกลางความพยายามหาทางออกและวางมาตรการแก้ไขปัญหาไฟป่าของทางภาครัฐและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องซึ่งยังไม่ได้ข้อสรุปที่ชัดเจน มีหมู่บ้านที่ห่างไกลจากเมืองใหญ่ ในตำบลนายาง อำเภอสบปราบ จังหวัดลำปาง ซึ่งเป็น 1 ใน 9 จังหวัดวิกฤตฝุ่นควันของภาคเหนือ ชาวบ้านทั้ง 10 หมู่บ้านในตำบลนายาง ได้ผนึกกำลังจัดการไฟป่า ภายใต้ โครงการควบคุมไฟป่าและการจัดการหมอกควัน ผลลัพธ์จากการทำงานร่วมกันเป็นทีมอย่างเข้มแข็งสร้างความเปลี่ยนแปลงในทางบวกให้เกิดขึ้นอย่างชัดเจน ภายในระยะเวลาเพียงปีครึ่ง จากที่เคยมีไฟป่าเกิดขึ้นในพื้นที่ 40 – 50 จุด บางปีเกิดขึ้นถึง 100 จุด กลับลดจำนวนลงเหลือแค่ 15 จุดทั้งอำเภอ
Read More