บัญชร  แก้วส่อง

การตัดสินใจของคนในชุมชนท้องถิ่นหลายเรื่องมักจะวางบนฐานความเคยชินหรือความรู้เบื้องต้นที่เคยรับรู้มา  และในหลายครั้งวางบนฐานเฉพาะหน้าของการชี้นำจากผู้มีอำนาจ  ทั้งผู้มีอำนาจทางวิชาการ  ผู้มีอำนาจทางการเมืองการปกครอง   ผู้มีอำนาจทางเศรษฐกิจ  หรือผู้มีอำนาจทางสังคม 

การตัดสินใจของคนปฏิบัติการมักจะติดสินใจตามนโยบายหรือตามวิธีการของหลักวิชาการที่เป็นศาสตร์ที่ร่ำเรียนมา

การตัดสินใจของผู้กำหนดนโยบายมักจะตัดสินใจตามวิสัยทัศน์ของตนเอง หรือ ยึดฐานความรู้เชิงวิชาการเชิงประจักษ์ที่ตนเองเชื่อ

งานวิจัยเพื่อท้องถิ่นช่วยสร้างมิติใหม่แห่งการตัดสินใจได้โดยเฉพาะการตัดสินใจร่วมกันของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง  คนที่มีอำนาจในชุมชนและคนธรรมดาสามัญในชุมชนมีโอกาสร่วมกันเรียนรู้สถานการณ์ปัญหาของชุมชนด้วยกัน  ก่อนจะตัดสินใจร่วมในการแผนการแก้ปัญหาและลงมือปฏิบัติเพื่อแก้ปัญหาของชุมชน   การตัดสินใจร่วมแบบนี้ช่วยให้ชุมชนมีพลังในการแก้ปัญหาทั้งพลังความคิดที่มาจากหลายส่วนและพลังการปฏิบัติการที่มาจากหลายคน  ผลจากพลังดังกล่าวทำให้ชุมชนขับเคลื่อนการแก้ปัญหาไปได้  และขณะเดียวกันมีพลังที่แฝงอยู่ที่ทำให้ชุมชนเกาะเกี่ยวเป็นพลังที่พร้อมจะขับเคลื่อนประเด็นปัญหาอื่นที่เกิดขึ้นมาใหม่ด้วย

งานวิจัยเพื่อท้องถิ่นที่ดำเนินการร่วมระหว่างนักพัฒนาที่ปฏิบัติงานการพัฒนาตามภารกิจของหน่วยงานตนเอง กับคนในชุมชนนั้น ๆ ก่อให้เกิดการตัดสินใจใหม่ร่วมกันบนฐานของวิธีการที่เหมาะสมกับชุมชนท้องถิ่นแต่ยังตอบสนองเป้าหมายการพัฒนาของหน่วยงานได้

ความรู้และกระบวนการของงานวิจัยเพื่อท้องถิ่นถึงแม้เป็นความสำเร็จเล็ก ๆ ในสถานการณ์และบริบทเฉพาะแต่ถ้าสังเคราะห์และประมวลออกมาหรือไตร่ตรองอย่างพินิจพิเคราะห์ก็จะเป็นบทเรียนหรือแนวทางที่สำคัญของผู้กำหนดนโยบายที่จะช่วยให้กำหนดนโยบายที่สอดคล้องกับสถานการณ์และมีความเป็นไปได้  ตลอดจนเกิดความยั่งยืนในการจัดการกับปัญหาด้วย

คาถาสำคัญของงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น  3  คาถา  ที่นักวิจัยเพื่อท้องถิ่นรับรู้กันโดยทั่วไปอันประกอบด้วย

คาถาแรกโจทย์วิจัยที่มาจากปัญหาและความต้องการของท้องถิ่นที่แท้จริง

คาถาที่สองคนในชุมชนต้องเป็นนักวิจัยหรือมีส่วนร่วมในกระบวนการวิจัย 

คาถาที่สามการวิจัยต้องมีการปฏิบัติการเพื่อแก้ไขปัญหานั้น ๆ

ดังนั้นในเบื้องต้นคนในชุมชนต้องลุกขึ้นมากำหนดโจทย์ของชุมชนเอง  และบางส่วนร่วมในการเป็นนักวิจัยและบางส่วนร่วมในการปฏิบัติการต่าง ๆของการวิจัย  การดำเนินการเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้ชุมชนรู้จักตนเอง  ช่วยให้นักพัฒนาที่เข้ามาร่วมในการปฏิบัติการวิจัยเข้าใจความต้องการที่แท้จริงของชุมชน  เข้าใจสถานการณ์และข้อจำกัดของชุมชน และช่วยให้ผู้กำหนดนโยบายเห็นการเกี่ยวโยงของนโยบายกับความต้องการที่แท้จริงของชุมชนการมีส่วนร่วมของคนที่เกี่ยวข้องตลอดถึงวิธีการที่จะช่วยให้ความคิดเชิงนโยบายบรรลุผล

++++++++